Aydınlanma ve Nâmık Kemâl

Nâmık Kemâl ve arkadaşları 

Vatan şairi Nâmık Kemâl'in 130. ölüm yıldönümü, Türk Aydınlanması ile ilgili gerçeği bir kez daha düşünmemi sağladı.



VATAN VE HÜRRİYET 

Şair, siyaset ve fikir adamı Nâmık Kemâl, hürriyet ve aydınlama konusunda büyük bedeller ödemiş, Abdülaziz istibdadına karşı çıkmış, uzun yıllar Kıbrıs Magosa Kalesi'nde sürgün edilmiştir. 
Bu hâliyle Türk aydınlanma hâreketinin öncülerindendir.

O kadar eziyet, sürgün ve baskıya karşın, ardında Türk devrim tarihini anlamamızı sağlayacak pek çok eser bırakmıştır.  "Cezmi" Türkiye'de, gerçek tarihî romanın ilk örneğidir. "Vatan Yahut Silistre, Gülnihal, Akif Bey, Zavallı Çocuk" gibi tiyatro eserleri, "Cezmi" ile birlikte İntibah isimli romanı vardır. 

Avrupa'da Rönesans ve Fransız devrimleriyle ortaya çıkan modernleşme düşüncesini tam anlamıyla kavramıştır; istabdat rejimine karşı özgürlük ve vatan düşüncesini savunmuş; modernizmin tunç yasası olan hürriyet fikrinin öncülüğünü yapmıştır.
Parîs'te yaşadığı yıllarda çıkardığı Hürriyet gazetesi öncü mücadelesinin en önemli safhâlarından bir tanesini oluşturmaktadır.

ÖNCÜ VE CESUR 

Fikirleri konusundaki tutarlılığı oranında düşman da kazanmıştır. Yakın zamana kadar, yoz siyasetin uydurma hikâyelerine konu edinilmiştir. Fakat hiçbir bayağı itibarsızlaştırma teşebbüsü onun Türk devrim tarihindeki gerçek önemini ortadan kaldıramaz.
Nâmık Kemâl, gerçek bir vatanseverdir.  Aydınlanma fikriyle tanıştığı andan itibaren varlığını vatanın kurtuluşuna adamıştır.

Mustafa Kemal Atatürk ve Cumhuriyet'in devrimci kadrosu Nâmık Kemâllerin fikirleriyle modern Türkiye düşüncesine ulaşmışlardır. 


AYDINLANMA DÜŞÜNCESİ 

Pekii hep söylediğimiz; fakat üzerinde yeterince düşünmediğimiz Aydınlanma kavramı neyi anlatır. 
Terimin gerçekte ve mecazi olarak kökeninde ışık olgusu vardır. Esası, karanlığa ışık tutmaktır. Bilinmeyeni, karanlıkta kalanı ortaya çıkarmak, gerçeğe ulaşmaktır.
İnsan bildikçe ilerler. Bu nedenle Aydınlanma bilimle kolkola yürür.

Politik anlamda kökleri 16. yüzyıldaki Rönensans ve Hümanizm akımlarına dayanır.  Olgunlaşıp, bir siyasi, felsefi ve kültürel akım formuna ulaşması ise 18. yüzyılda gerçekleşmiştir.

Modern insanın geçmişinin 60 bin yıl önceye dayandığı varsayılıyor; insanlık Aydınlanma sayesinde, sadece 300 yıllık bir zaman diliminde 60 bin yıllık ilerlemenin çok daha büyüğünü gerçekleştirmiştir.

Dünya ve evreni anlamamızı sağlayan bilim, hayatımızı koruyan tıp, bir yurttaş olarak haklarımızı teminat altına alan modern hukuk, temel hak ve özgürlükler Aydınlanmanın ürünüdür. 

İnsanlığın bu büyük ilerleyişinin dışında kalmak, yok olmakla eşdeğerdir.

Nâmık Kemâl'in gördüğü budur. Türk vatanı kurtarılmalıdır. Modern bir devlet olmalıdır. Türk vatanında hür ve eşit yurttaşlar olmalıdır.
Şinasi, Ali Suavi, Ziya Paşa, Tâlat Paşa, Jön Türkler, sonraki kuşakta Tevfik Fikret ve pek çok aydınlanmacı hayatlarını bu davaya adadılar.

"İnsan vatanını sever, çünkü; hürriyeti, hakkı vatan sayesinde kaimdir."

                                                                                          Nâmık Kemâl 
https://twitter.com/ozgursancarr