Venedik Karnavalı Bugünü anlatıyor

Venedik Karnavalı Bugünü anlatıyor 

Dünyanın en önemli sokak organizasyonlarından bir tanesi olan Venedik Karnavalı son zamanların  güncel konuları ile yakından ilgili... Örneğin salgın... hüzün ve gelecek...

Kökeni 13. yüzyıla dayanan Karnaval'ın temelde Pagan kültürüne dayandığı ve baharı karşılamak amacıyla yapıldığını düşünenler var. Rengârenk kıyafetler... ama asıl önemli olan maskeler, bu özgür karnavalın biricik unsuru... Zaman içerisinde yasaklanan; fakat 1979'dan bu yana her yılın Ocak, Şubat ve Mart aylarından gerçekleştirilen Karnaval sayesinde Venedik, dünyanın değişik yerlerinden gelen insanlarla dolup taşıyor ve 3 aylığına renkli bir şehir oluyor.

Ortak Keder 

13. yüzyılda ortaya çıkan büyük veba salgını İtalya nüfusunun neredeyse yarısının ölümüne sebeb olmuştu. Hayatta kalan insanlar vebanın bedenlerinde bıraktığı arazları, yara bereleri kapatmak için uzun ve bol elbiseler giyip, maske takmaya başladılar. Zamanla bu maskeler kitleselleşip, halkla bütünleşti ve renklenmeye başladı.
Bu tezi güçlü kılan en önemli gerçek, maskelerde sembolize edilen ortak keder ve donuk yüz ifadesidir. Hüzünlü ifade büyük veba salgının ebediyete kadar uzanan mirası gibidir.
Bu hâliyle insanları benzeştirir, farklılıkları ortadan kaldırır; çünkü salgın hastalık, bugün olduğu gibi, o dönemde de sınıf tanımamaktadır. Sınıfsız biçimde yıkımını gerçekleştirir. 

Bir başka inanışa göre ise, Venedik Karnavalı sayesinde insanlar maske ile kimliklerini gizleyip,  eğlence sırasında eşit statü kazanırlar. Bu benim daha yakın durduğum bir tez.

Magna Carta, Büyük Fransız İhtilali 

Maskeler olmasaydı sınıfı oluşturan kimlikler nasıl görünmez olurdu; orta sınıfa mensup bir
zanaatkâr ile soylu bir genç kadının birlikte dans edebilmesi mümkün olabilir miydi?
Maske geleneğinin dünya siyasi tarihinde ismi anılmıyor olsa bile insan hakları ve eşitlik düşüncesi açısından Magna Carta ve Büyük Fransız İhtilali gibi ilerici bir yanı olduğundan bahsediliyor.
Bunun sorgulanmaya muhtaç bir düşünce olduğu kanaatindeyim.
Magna Carta sınırsız yetkilerin anayasal bir düzenlen sınırlandırılıp, paylaşılmasına ön ayak olan ilk belge niteliğini taşır. Fransız İhtilali, eşitlik, kardeşlik ve özgürlük fikrini gerçeğe dönüştürmeyi hedefleyen en büyük insanlık atılımdır. Siyasal ve sosyal düzeni değiştirmiş olmaları nedeniyle tek başlarına tarihi değiştiren birer olgudur.
Oysa maske geleneği, ancak büyük tarihsel atılımların ortaya çıkardığı sayısız sosyal göstergelerden bir tanesi olabilir; çünkü hak ve hukuku belirleyen, bir büyük toplumsal değişimi sağlamaz; fakat toplumsal değişimin sosyo-kültürel plandaki sonuçlarından bir tanesidir.

Gelecek ve Gerçek Eşitlik 

Bu nedenle Venedik Karnavalı'na devrimci bir atıfta bulunmamak gerekiyor.
Fakat eşitleme gerçeğinden yola çıkarak güncel pek çok kavramı içerdiğini gözardı edemeyiz.
Tıpkı bugünkü coronavirüs gibi, büyük veba salgını da zengin fakir ayırt etmedi. Belki tedavi imkânları farklıydı; ama virüs, statüsüne bakmadan herkesi vurdu. Bu anlamda sınıf tanımayan, gittikçe kitleselleşen bir düşmanla karşı karşıya geldi insanlık; tıpkı bugün olduğu gibi.
Ve salgının yıkıcılığı, 13 yüzyılda olduğu gibi bugün de kederi getirdi. Kederli günlerin en çok düşünülen konusu ise -gelecek- oldu. 

Tıpkı Venedik maskelerinde olduğu gibi, donuk ve aynı ifade kaldı her bir insanın yüzünde... 
Hayat bir kez daha birbirine benzer maskelerle herkesi "eşitledi"; gerçek eşitlik gelinceye kadar eşitlemeye devam edecek. 

https://twitter.com/mozgursancar